Sieć archiwalna

Archiwa funkcjonujące na terenie kraju często współpracują ze sobą, realizując określone zadania. Jeśli są one połączone wspólnymi celami, tworzą organizację, którą prawo określa jako sieć archiwalną. Pojęcie to funkcjonuje już od dawna, między innymi stanowi przedmiot Zarządzenia nr 9 Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 stycznia 1952 r. Obecnie kwestie sieci archiwalnych sankcjonuje nowszy dokument – Ustawa o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach z dn. 14 lipca 1983 r.

Jakie cechy ma sieć archiwalna?

Sieć archiwalna jest strukturą złożoną z szeregu archiwów, które nie są dobrane przypadkowo, lecz spełniają określone wymagania. Podstawowym z nich jest realizacja wspólnych celów, które zostały określone w akcie prawnym, stanowiącym podstawę powołania sieci. Ponadto sieć archiwalna:

• musi mieć sprecyzowane zadanie do realizacji (np. zarządzanie całością lub częścią zasobu archiwalnego),
• może być zarządzana w poziomie lub w pionie – w pierwszym wypadku sieć jest podporządkowana jednemu ośrodkowi decyzyjnemu, w drugim ma nad sobą kilka szczebli organów,
• może mieć charakter lokalny, realizując specyficzne cele i stosując nietypowe metody związane, np. z dokumentacją szkolną, bankową, filmową itp. Może też być siecią centralną, realizującą cele ogólne – naukowe lub administracyjne.

Sieć archiwów państwowych i jej funkcje

Jedną z najważniejszych sieci archiwalnych jest scentralizowana sieć archiwów państwowych. Obejmuje ona trzy archiwa centralne ulokowane w Warszawie. Są to:

• Archiwum Główne Akt Dawnych,
• Archiwum Akt Nowych,
• Narodowe Archiwum Cyfrowe.

W skład sieci wchodzi też kilkadziesiąt archiwów lokalnych usytuowanych w większych miastach Polski oraz podległych im oddziałów. Pełnią one dwie wymienione wcześniej funkcje – administracyjną oraz naukową. Pierwsza wymaga dostosowania sieci archiwalnej do obecnych podziałów administracyjnych, druga – do podziałów historycznych.